แกล้งดิน
โครงการแกล้งดินเป็นแนวพระราชดำริของในหลวง ร.9 เกี่ยวกับการแก้ปัญหาดินเปรี้ยวหรือดินที่เป็นกรดจัด เพื่อเปลี่ยนดินที่ไม่สามารถใช้ประโยชน์ให้สามารถพลิกฟื้นมาเป็นดินที่เหมาะแก่การเพาะปลูกได้
แกล้งดินทำอย่างไร จากรูปอธิบายได้ดังนี้
รูปที่ 1 แสดงพื้นที่ดินพรุ ซึ่งเป็นบริเวณที่มีแร่ไพไรต์ (FeS2) ในปริมาณสูง ปกติดินพรุจะเป็นกรดอยู่แล้วตามธรรมชาติ กระบวนการคือในสภาพดินแห้ง แร่ไพไรต์จะทำปฏิกิริยาเคมีกับออกซิเจน (O2) ในอากาศได้เป็นแก๊สซัลเฟอร์ไตรออกไซด์ (SO3) ต่อมาเมื่อดินเปียก SO3 จะทำปฏิกิริยากับน้ำเกิดเป็นกรดกำมะถัน (H2SO4) ที่ทำให้ดินมีสภาพเป็นกรดจัด
รูปที่ 2 และ 3 เป็นการเร่งกระบวนการกำจัด FeS2 โดยทำให้เกิดกรด H2SO4 ด้วยการทำให้ดินแห้งเป็นเวลา 2 เดือน จากนั้นทำให้ดินเปียกเป็นเวลา 1 เดือน แล้วทำเช่นนี้สลับไปมา 4 รอบ ใน 1 ปี จะได้ดินที่เป็นกรดจัดรุนแรง
รูปที่ 4 หลังจากกระบวนการที่ผ่านมา ทำให้ FeS2 ที่เป็นต้นกำเนิดของดินเปรี้ยวลดปริมาณลงหรือหมดไป เหลือเพียงดินที่มี H2SO4 ในปริมาณสูง จากนั้นจึงเตรียมดินสำหรับการปรับปรุงคุณภาพต่อไป
รูปที่ 5 ปรับสภาพดินที่เป็นกรดจัดโดยเติมปูนขาวหรือหินปูนฝุ่น (สารที่มีฤทธิ์เป็นเบส) ลงไปคลุกเคล้าในดิน สารข้างต้นจะเกิดปฏิกิริยากับ H2SO4 ให้ดินเป็นกลางและมีสภาพเหมาะแก่การเพาะปลูกได้
อ้างอิง: หนังสือ “ตามรอยพระบาท จอมปราชญ์แห่งดิน” , https://goo.gl/eSbJz9, https://goo.gl/iGamwa, https://goo.gl/8PNC1u, https://goo.gl/gRAXCA, https://www.youtube.com/watch?v=agBSCgQfHok