วันที่ 18 สิงหาคมของทุกปี คือวันที่ชาวไทยร่วมกันรำลึกถึงเหตุการณ์สำคัญที่เชื่อมโยงวิทยาศาสตร์กับประวัติศาสตร์ของชาติอย่างน่าสนใจ
ย้อนเวลากลับไปเมื่อ พ.ศ. 2411 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงคำนวณและทำนายล่วงหน้าถึง 2 ปี ว่าในวันดังกล่าวจะเกิด “สุริยุปราคาเต็มดวง” เห็นได้ชัดที่สุดที่หมู่บ้านหัววาฬ ตำบลหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
เมื่อถึงวันจริง เหตุการณ์ดังกล่าวก็ได้ดำเนินไปตรงตามที่พระองค์ทรงพยากรณ์ไว้ทุกประการ กลายเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ที่แสดงถึงพระปรีชาสามารถทางวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ของพระองค์
ด้วยเหตุนี้ สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ จึงกำหนดให้วันที่ 18 สิงหาคม ของทุกปีเป็น “วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ” เพื่อเทิดพระเกียรติพระองค์ในฐานะ “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย”
สุริยุปราคาคืออะไร?
“สุริยุปราคา” คือปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์ โลก และดวงอาทิตย์ โคจรมาอยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกัน โดยดวงจันทร์อยู่ระหว่างดวงอาทิตย์และโลก ทำให้เกิดเงาของดวงจันทร์ทอดยาวมายังโลก ส่งผลให้คนบนโลกที่อยู่ในบริเวณเงามองเห็นดวงอาทิตย์มืดเป็นบางส่วนหรือทั้งหมด เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “สุริยุปราคา” โดยปรากฏการณ์นี้จะเกิดขึ้นเฉพาะในเวลากลางวัน คนที่อยู่นอกบริเวณเงาจะไม่สามารถเห็นปรากฏการณ์นี้ได้