ในทุกวันที่ 27 พฤศจิกายน ซึ่งเป็นวันสาธารณสุขแห่งชาติ เราระลึกถึงจุดเริ่มต้นที่ทำให้คนไทยมีหลักประกันด้านสุขภาพ ทั้งการป้องกัน เฝ้าระวัง และดูแลรักษาโรค เมื่อฤดูกาลเปลี่ยนผ่านสู่ปลายฝนต้นหนาว โรคที่มักกลับมาพร้อมกับอากาศเย็นคือ “ไข้หวัดใหญ่” โรคติดเชื้อทางเดินหายใจที่ดูเหมือนธรรมดา แต่ความจริงอาจรุนแรงกว่าที่คิด โดยเฉพาะในเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ หญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
ไข้หวัดใหญ่แตกต่างจากไข้หวัดธรรมดาในหลายจุด อาการของไข้หวัดใหญ่มักเกิดขึ้นทันทีและรุนแรงกว่า ผู้ป่วยจะมีไข้สูง หนาวสั่น ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ และไอแห้ง ส่วนไข้หวัดธรรมดามักเริ่มจากน้ำมูก คัดจมูก ไอจาม และมีไข้เพียงเล็กน้อย ความแตกต่างเล็ก ๆ เหล่านี้สำคัญมาก เพราะไข้หวัดใหญ่สามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ โรคหอบหืดกำเริบ จึงไม่ควรมองข้ามอาการเพียงเพราะ “คิดว่าแค่เป็นหวัดธรรมดา”
เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ติดต่อกันได้ง่ายผ่านการไอ จาม หรือการพูดคุยระยะใกล้ และยังติดจากการสัมผัสสิ่งของที่มีเชื้อแล้วเผลอจับจมูก ปาก หรือตา ผู้ติดเชื้อสามารถแพร่เชื้อได้ตั้งแต่ก่อนมีอาการหนึ่งวัน และต่อเนื่องอีกหลายวันหลังเริ่มป่วย ดังนั้น การดูแลสุขอนามัยส่วนตัวจึงไม่ใช่เรื่องเล็กน้อย แต่เป็นการรับผิดชอบต่อสุขภาพของตนเองและผู้อื่นในสังคม
การป้องกันที่ดีที่สุดคือการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่เป็นประจำทุกปี เพราะไวรัสมีการกลายพันธุ์และเปลี่ยนสายพันธุ์อยู่ตลอด การได้รับวัคซีนที่อัปเดตจึงช่วยลดความรุนแรงของโรคและลดอัตราการนอนโรงพยาบาลได้อย่างมาก โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง นอกจากนี้ การล้างมือบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่แออัด สวมหน้ากากเมื่อป่วย และพักผ่อนให้เพียงพอ ล้วนเป็นเกราะป้องกันสำคัญที่ทุกคนสามารถทำได้ในชีวิตประจำวัน
เมื่อเริ่มป่วย ควรพักผ่อนให้มาก ดื่มน้ำหรือซุปอุ่น ๆ รับประทานยาลดไข้ตามคำแนะนำ และงดพบปะผู้อื่นเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ หากมีอาการหายใจลำบาก เจ็บหน้าอก ชัก หรือโรคประจำตัวกำเริบ ควรรีบพบแพทย์ทันที เพราะในบางรายอาจต้องใช้ยาต้านไวรัสหรือได้รับการรักษาในโรงพยาบาล
วันสาธารณสุขแห่งชาติจึงไม่ใช่เพียงวันรำลึกทางประวัติศาสตร์ แต่เป็นโอกาสให้เราทุกคนได้เริ่มต้นดูแลสุขภาพของตนเองและคนรอบข้างอีกครั้ง ดังนั้น มาลองเริ่มต้นใส่ใจดูแลตัวเองด้วยการฉีดวัคซีน รักษาสุขอนามัย และสังเกตอาการของตนเอง เมื่อทุกคนร่วมมือกันอย่างต่อเนื่อง พลังนั้นจะเติบโตเป็นสุขภาพของชาติอย่างมั่นคง
และเพื่อดูแลตัวเองให้พร้อมในฤดูหนาวนี้ ขอแนะนำให้ผู้อ่านได้อ่านบทความน่ารู้ เรื่อง “5 โรคฮิตที่มาพร้อมหน้าหนาว” เพราะฤดูหนาวถือเป็นช่วงเวลาทองของเชื้อไวรัสและแบคทีเรียที่เจริญเติบโตได้ดีในอากาศเย็น แม้เมืองไทยจะหนาวบ้างไม่หนาวบ้าง (ส่วนใหญ่ร้อน 555) แต่ก็ไม่ควรละเลยการเฝ้าระวังสุขภาพ เพราะหน้าหนาวในทุกปีมักพาโรคยอดฮิตกลับมาหาพวกเราอยู่เสมอ
๐ อ่านบทความ: 5 โรคฮิตที่มาพร้อมหน้าหนาว https://www.ipst.ac.th/knowledge/35512/5winterdiseases.html
๐ อ่านบทความ: อาการแบบนี้ เป็นโรคอะไร https://www.facebook.com/share/p/1FpKkS9cTY/
ขอบคุณข้อมูล :
- สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย: https://www.pidst.or.th/A709.html
- กรมควบคุมโรค: https://www.ddc.moph.go.th/disease_detail.php?d=13
- MedPark Hospital: https://www.medparkhospital.com/disease-and-treatment/influenza
- คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล: https://www.si.mahidol.ac.th/Th/healthdetail.asp?aid=311