เขตเอื้อชีวิต

คำถามนี้? ไม่ว่าจะผ่านไปกี่ยุคกี่สมัยก็ยังคงคลาสสิก นานมาแล้วมนุษย์โลกได้มองขึ้นไปบนฟากฟ้าอันกว้างใหญ่ ในจิตใจครุ่นคิดไม่ตกว่า ข้างบนนั้นจะมีสิ่งมีชีวิตอื่นอยู่หรือเปล่า หรือมีแค่โลกของเราเพียงแห่งเดียว โดดเดี่ยวเดียวดายในเอกภพ ที่สิ่งมีชีวิตสามารถอาศัยอยู่ได้

ปัจจุบันมนุษย์พยายามศึกษาดาวเคราะห์ต่าง ๆ ทั้งในระบบสุริยะและนอกระบบสุริยะ เพื่อหาดาวเคราะห์ที่จะสามารถมีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ได้ เนื่องจากในกาแล็กซีของเรามีดาวฤกษ์อย่างน้อย 200,000 ล้านดวง จึงมีโอกาสเป็นไปได้ที่จะเกิดระบบของดาวเคราะห์ที่โคจรรอบดาวฤกษ์เป็นจำนวนมาก

ปัจจุบันนักดาราศาสตร์สามารถตรวจพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะแล้วประมาณ 3,500 ดวง จึงมีโอกาสพบระบบดาวเคราะห์ที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับกับระบบสุริยะ และอาจมีความเป็นไปได้ที่จะพบดาวเคราะห์ที่อยู่ในบริเวณเอื้อต่อการอยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตได้เช่นเดียวกับโลก

นักวิทยาศาสตร์เรียกบริเวณดังกล่าวว่า เขตเอื้อชีวิต (habitable zone) ซึ่งเป็นบริเวณที่เหมาะสมต่อการอยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิต โดยมีน้ำที่อยู่ในสถานะของเหลว มีชั้นบรรยากาศที่เหมาะสมและอยู่ห่างจากดาวฤกษ์ในระยะทางที่เหมาะสม จึงทำให้ผิวดาวมีอุณหภูมิและสภาวะแวดล้อมที่เอื้อต่อการดำรงชีวิต

โลกของเราเป็นตัวอย่างดาวเคราะห์ที่อยู่ในบริเวณเอื้อต่อการมีสิ่งมีชีวิต เพราะมีองค์ประกอบสำคัญคือ มีน้ำอยู่ในทั้ง 3 สถานะ ได้แก่ ของแข็ง ของเหลว และแก๊ส มีชั้นบรรยากาศที่เหมาะสมต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต และอยู่ห่างจากดวงอาทิตย์ในระยะทางที่เหมาะสม จึงเป็นแหล่งพลังงานที่สำคัญที่สุดสำหรับการดำรงชีวิตและการเกิดวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต

ถ้าหากโลกอยู่ใกลัดวงอาทิตย์จนเกินไปจะทำให้น้ำระเหยกลายเป็นไอจนหมด หรือหากอยู่ห่างมากเกินไปจะทำให้น้ำอยู่ในสถานะของแข็งซึ่งสิ่งมีชีวิตไม่สามารถเกิดขึ้นได้ นอกจากนี้โลกยังมีชั้นบรรยากาศที่ห่อหุ้มซึ่งจะช่วยรักษาสมดุลของสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการอยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิต ชั้นบรรยากาศและสนามแม่เหล็กของโลกยังช่วยป้องกันอนุภาคพลังงานสูงและรังสีที่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต

ดังนั้น ถ้าดาวเคราะห์ดวงใดมีลักษณะคล้ายกับที่กล่าวมาข้างต้น จึงมีโอกาสพบสิ่งมีชีวิตบนดาวเคราะห์ดวงนั้นได้ ในปัจจุบันนักดาราศาสตร์ได้ตรวจพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ ซึ่งมีดาวเคราะห์หลายดวงเป็นดาวเคราะห์คล้ายโลก (Earth-like planets) เช่น ดาวเคพเลอร์ 22b ดาวเคราะห์ TRAPPIST-1

ในทุกวันนี้ เทคโนโลยีและนวัตกรรมมีการพัฒนาขีดความสามารถขึ้นอย่างรวดเร็วในทุกด้าน เทคโนโลยีทางด้านดาราศาสตร์ก็เช่นเดียวกัน เชื่อแน่ว่าในอนาคต การศึกษาและการสำรวจทางดาราศาสตร์จะนำเราไปสู่ความจริงที่ว่า… UFO มีจริงหรือไม่? มนุษย์ต่างดาวหน้าตาเป็นอย่างไร? และโลกเป็นดาวเคราะห์เพียวดวงเดียวที่สิ่งมีชีวิตสามารถอาศัยอยู่ได้จริง ๆ หรือ?