เมื่อกล่าวถึงเทศกาลฮาโลวีน (Halloween) ที่จัดขึ้นในวันที่ 31 ตุลาคม ของทุกปีนั้น อีกหนึ่งสัญลักษณ์ที่เห็นคุ้นตาคือฟักทองคว้านไส้แกะสลักเป็นรูปใบหน้า จุดเทียนข้างในเห็นแสงวับ ๆ แวม ๆ นอกจากนี้สินค้าต่าง ๆ ที่วางขายในช่วงเทศกาลนี้ก็จะมีฟักทองเป็นหนึ่งในพระเอกของงานเสมอ
ฟักทองกับเทศกาลฮาโลวีนเกี่ยวข้องกันผ่านประเพณีการแกะสลักฟักทองเป็นโคมไฟที่เรียกว่า “Jack-o’-lantern” ซึ่งตำนานของ Jack-o’-lantern เกิดจากนิทานพื้นบ้านของชาวไอริชเกี่ยวกับชายชื่อแจ็คที่หลอกล่อปีศาจและถูกสาปให้เร่ร่อนในความมืดโดยถือโคมไฟแกะสลักจากหัวผักกาด
แต่เมื่อผู้อพยพชาวไอริชอพยพมายังอเมริกา พวกเขาใช้ฟักทองแทนหัวผักกาด เนื่องจากฟักทองมีขนาดใหญ่และหาได้ง่ายกว่า ฟักทองจึงกลายเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์หลักของฮาโลวีนในสหรัฐอเมริกาและแพร่หลายไปทั่วโลกในเวลาต่อมา ฟักทองแกะสลักเหล่านี้มักจะถูกวางไว้หน้าบ้านในคืนวันที่ 31 ตุลาคม เพื่อใช้เป็นสัญลักษณ์ในการปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายและสร้างบรรยากาศที่ชวนให้น่ากลัวรับเทศกาล
เคยสงสัยกันไหมว่า ฟักทองเป็นผักหรือผลไม้ ? หลายคนจะคิดว่าฟักทองเป็นผัก เพราะพ่อครัวแม่ครัวต่างนำฟักทองไปประกอบอาหารคาวหวานมากมาย ไม่ว่าจะเป็นแกงเผ็ดฟักทอง ฟักทองต้มจิ้มน้ำพริก ฟักทองผัดไข่ สังขยาฟักทอง ฟักทองแกงบวด เป็นต้น
แต่ที่จริงแล้วในทางพฤกษศาสตร์ ฟักทองคือผลไม้ ซึ่งนิยามของผลไม้หมายถึงส่วนของพืชที่เกิดจากรังไข่ของดอกและมีเมล็ดอยู่ภายใน ทำให้ฟักทองเข้าข่ายนี้อย่างชัดเจน เนื่องจากผลฟักทองเกิดจากการเจริญเติบโตของรังไข่ของดอกฟักทองและมีเมล็ดจำนวนมากอยู่ข้างใน ดังนั้นฟักทองจึงเป็นผลไม้ที่นำมาใช้ประกอบอาหารแบบเดียวกับผัก เช่นเดียวกันกับมะเขือเทศ แตงโม และแตงกวา
ฟักทองมีคุณค่าทางอาหารมากมายซึ่งในฟักทอง 100 กรัม ให้พลังงาน 26 กิโลแคลอรี มีโปรตีน 1 กรัม ไขมัน 0.1 กรัม คาร์โบไฮเดรต 6.5 หรัม น้ำตาล 2.76 กรัม และมีวิตามินเอ วิตามินดี รวมถึงธาตุอาหารอื่น ๆ อีกมาก
นอกจากรับประทานเป็นอาหารแล้ว ฟักทองยังมีประโยชน์ทางยาด้วย โดยส่วนที่นำมาใช้ทางยาคือเมล็ด ซึ่งเมล็ดสดรับประทานเป็นยาขับพยาธิตัวตืดและพยาธิไส้เดือน ขับปัสสาวะ บำรุงร่างกาย สำหรับราก นำมาต้มและดื่มเป็นยาบำรุงกำลัง แก้ไอ
ส่วนผลนั้นนอกจากนำมาประกอบอาหารแล้ว เมื่อแก่จัดยังเป็นยาระบายอย่างอ่อน เป็นยาพอกแก้ฟกช้ำ แก้ปวดอักเสบ และน้ำมันจากผลเป็นยาบำรุงประสาท ส่วนยอดอ่อนนำมารับประทานเป็นอาหารได้
ชวนมาเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับดอกและชนิดของผลได้จากวิดีโอ Project 14 หัวข้อ โครงสร้างของดอกและชนิดของผล จากหนังสือเรียนวิชาชีววิทยา ระดับ ม.5 เล่ม 3 บทที่ 8 โดยชมวีดีโอจากลิงก์ https://proj14.ipst.ac.th/m4-6-biology/m5-bio-book3/bio-m5b3-001/
และเมื่อเรียนแล้วมาเล่นเกมสนุกๆและเรียนรู้เกี่ยวกับดอกและผล จากเกม Fruits and Flowers ได้จากลิงก์ https://www.scimath.org/desktop-application/item/12934-fruits-and-flowers
อ้างอิง :
Britannica. (n.d.) . Halloween. https://www.britannica.com/topic/Halloween เข้าถึงข้อมูลวันที่ 3 ตุลาคม 2567
Britanica. (n.d.). Pumpkin. https://www.britannica.com/plant/pumpkin เข้าถึงข้อมูลวันที่ 5 ตุลาคม 2567
Missouri Botanical Garden. (n.d.). Gardening Help FAQs. What is meant by vegetable families?. https://www.missouribotanicalgarden.org/gardens-gardening/your-garden/help-for-the-home-gardener/advice-tips-resources/gardening-help-faqs/question/1564/what-is-meant-by-vegetable-families เข้าถึงข้อมูลวันที่ 5 ตุลาคม 2567
Public Broadcasting Service (PBS). (n.d.). History in a nutshell:The History of the Jack-O-Lantern. https://www.pbs.org/video/the-history-of-the-jack-o-lantern-dz7azq/ เข้าถึงข้อมูลวันที่ 5 ตุลาคม 2567
U.S. Department of Agriculture. USDA. (April 2018). Food Data Central. https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/168448/nutrients เข้าถึงข้อมูลวันที่ 3 ตุลาคม 2567
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. (n.d.). Botany for kids: Fruits ::: ผลไม้. https://www.dnp.go.th/botany/BFC/fruit.html เข้าถึงข้อมูลวันที่ 5 ตุลาคม 2567
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. (n.d.). ข้อมูลพืชสมุนไพร. https://pharmacy.su.ac.th/herbmed/herb/text/herb_detail.php?herbID=269 เข้าถึงข้อมูลวันที่ 10 ตุลาคม 2567
สุนทร ตรีนันทวัน. (23 สิงหาคม 2553). การจำแนกชนิดของผัก. https://www.scimath.org/article-biology/item/500-vegetables25 เข้าถึงข้อมูลวันที่ 5 ตุลาคม 2567
อนุรุทธฺิ์ หมีดเส็น. (20 พฤษภาคม 2560). ผลไม้. https://www.scimath.org/lesson-biology/item/7013-2017-05-21-04-37-00
อ้างอิงภาพ :
ภาพ homemade dough with trick or treat โดย freepik https://www.freepik.com/free-photo/homemade-dough-with-trick-treat_9162526.htm เข้าถึงข้อมูลวันที่ 8 ตุลาคม 2567
ภาพ Jack O’ Lantern Photo โดย Igor Omilaev https://unsplash.com/photos/a-group-of-pumpkins-with-faces-carved-into-them-u6kez2qRcHk เข้าถึงข้อมูลวันที่ 5 ตุลาคม 2567
ภาพคอมพิวเตอร์ โดย loosedrawing https://loosedrawing.com/illust/1400/ เข้าถึงข้อมูลวันที่ 5 ตุลาคม 2567
ภาพฟักทอง โดย gate74 https://pixabay.com/photos/pumpkin-slice-vegetable-autumn-2519423 เข้าถึงข้อมูลวันที่ 8 ตุลาคม 2567
ภาพฟักทอง โดย Karolina Kaboompics https://www.pexels.com/photo/jack-o-lantern-on-a-wooden-bench-5422739/ เข้าถึงข้อมูลวันที่ 2 ตุลาคม 2567