บ้านเราเข้าสู่ฤดูฝนกันแล้ว รถกลับมาติดเหมือนเคย นอกจากจะได้เห็นนักเรียนหิ้วกระเป๋าไปโรงเรียนตามปกติแล้ว ทุกปีในช่วงที่ย่างเข้าสู่ต้นฤดูฝนอย่างนี้ จำได้ว่านักเรียนจากโรงเรียนใกล้บ้านจะแต่งกายด้วยผ้าไทยสีสันสวยสด พร้อมใจกันแห่เทียนพรรษาไปถวายที่วัดในละแวกใกล้เคียง ครึกครื้น น่าชื่นใจ
ใช่แล้ว เทศกาลเข้าพรรษา นั่นไง
เทศกาลนี้ต้องยอมรับว่า อุบลราชธานี เป็นจังหวัดที่มีชื่อเสียงโดดเด่นดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งไทยและต่างชาติไปร่วมงานแห่เทียนพรรษา รอชมประติมากรรมเทียนซึ่งวัดและหมู่บ้านต่าง ๆ จะจัดทำเทียนพรรษามาประกวดกันก่อนนำไปถวายวัด พร้อมขบวนแห่ที่สวยงามมากกว่า 60 ขบวนเป็นขวัญตา
ไม่ใช่จับใจประเพณีแห่เทียนพรรษากับการท่องเที่ยวเท่านั้น แต่ที่นี่ยังมีแหล่งเรียนรู้ออนไลน์ที่ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) นำเสนอในแหล่งเรียนรู้ออนไลน์ เที่ยวไป เรียนไป กับ สสวท. https://fieldtrip.ipst.ac.th นั่นคือศูนย์การเรียนเทียนพรรษาศรีประดู่ เลขที่ 6 ถนนสรรพสิทธิ์ ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี หน้าวัดศรีประดู่ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสภาการศึกษา องค์การบริหารส่วนจังหวัดและการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยให้เป็นแหล่งเรียนรู้การทำเทียนพรรษาอีกด้วย
แม้ว่าวสันตฤดูจะกรายมา คุณครูพาชั้นเรียนไปด้วยตนเองไม่สะดวกแต่ทัศนศึกษาออนไลน์ช่วยได้ ที่ แหล่งเรียนรู้เทียนพรรษา หนึ่งในแหล่งเรียนรู้ออนไลน์ สสวท. ซึ่งมีพร้อมทั้งเนื้อหา ภาพนิ่ง คลิป ประกอบการอธิบาย รวมทั้งมาตรฐานสาระและจุดประสงค์การเรียนรู้
ให้ความรู้เกี่ยวกับวัสดุที่ใช้ทำเทียนนั่นคือ ขี้ผึ้ง ที่มาจากรังผึ้ง ซึ่งโดยมากจะเก็บมาจากรังผึ้งร้าง วิธีการทำ ตลอดจนสูตรเคมีของขี้ผึ้ง ความรู้เกี่ยวกับการหลอมเทียน การติดไฟของเทียนและสารที่เกิดตามมา
รู้หรือเปล่าว่าต้นเทียนพรรษานั้นมีทั้งประเภทติดพิมพ์ ประเภทมัดรวมติดลาย และประเภทแกะสลัก รู้จักการทำหุ่นประกอบ ตกแต่งรถแห่เทียน ซึ่งนักท่องเที่ยวไม่เพียงจะได้ตื่นตาตื่นใจในความคิดสร้างสรรค์เท่านั้น แต่ยังได้ชื่นชมฝีมือและความตั้งใจของคณะผู้จัดทำที่ล้วนงาม ประณีต มีเอกลักษณ์
ที่น่าสนใจศึกษาอีกจุดคือได้รู้จักวิธีการหลอมเทียน สารที่เกิดจากการจุดเทียน อาทิ เขม่า (Black soot) ซึ่งเกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์ของเชื้อเพลิงที่มีคาร์บอนเป็นองค์ประกอบ โดยมีคลิปวีดิทัศน์แสดงวิธีการหลอมเทียนในห้องทดลอง จำลองกระบวนการในห้องทดลองมาให้เพิ่มความเข้าใจมากยิ่งขึ้น
ด้วยภูมิปัญญาที่ลึกล้ำทั้งศาสตร์และศิลป์ ไม่ง่ายเลยกว่าที่เราจะได้ “เทียนพรรษา” ดังนั้นในแหล่งเรียนรู้ออนไลน์จึงจัดให้ทั้งภาพนิ่ง ภาพพาโนราม่า คลิปวีดิทัศน์อธิบายกระบวนการในแต่ละขั้นตอน ให้รายละเอียดและความรู้เสริมความเข้าใจ เหมาะมากสำหรับการทัศนศึกษาออนไลน์
พร้อมทั้งมีแผนการจัดการเรียนรู้กิจกรรมนี้เป็นแนวทางซึ่งสามารถศึกษาและปรับได้ตามความเหมาะสม
แหล่งเรียนรู้ออนไลน์ช่วยให้ชั้นเรียนที่ไม่สะดวกในการเดินทาง มีทรัพยากรไม่เพียงพอ ทำการทดลองไม่สะดวกเพราะสารเคมีไม่ครบ หรือขัดข้องเรื่องอื่น ๆ ก็สามารถจัดการเรียนรู้ให้ชั้นเรียนได้ด้วยช่องทางนี้
ทัศนศึกษาออนไลน์ เที่ยวไป เรียนไป ไม่ว่าฤดูไหน ๆ ก็เข้าถึงสาระความรู้วิทยาศาสตร์ได้ที่ คลังความรู้ สสวท. https://www.scimath.org หรือ แหล่งเรียนรู้ออนไลน์ https://fieldtrip.ipst.ac.th