ผู้ที่มีภาวะแพ้น้ำตาลแลคโทส (Lactose Intolerance) เมื่อดื่มนมหรือรับประทานอาหารที่มีส่วนประกอบทำจากนมหรือผลิตภัณฑ์จากนม เช่น เนย ชีส ครีม เป็นต้น จะเกิดอาการที่ไม่พึงประสงค์ เช่น ปวดท้อง ท้องอืด คลื่นไส้ ท้องเสีย เป็นต้น ซึ่งที่มาที่ไปของการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ดังกล่าวเนื่องจากร่างกายไม่สามารถสร้างเอนไซม์เพื่อย่อยน้ำตาลแลคโทส (lactose) ในนม หรือสร้างได้น้อยจนย่อยน้ำตาลแลคโทสไม่ได้
จากบทเรียนสมัยเด็กนั้นเมื่อกล่าวถึงนม ก็จะคิดถึงโปรตีน แคลเซียล และน้ำตาลในนมที่ชื่อว่าน้ำตาลแลคโทส ซึ่งน้ำตาลแลคโทสคือน้ำตาลโมเลกุลคู่ที่ร่างกายดูดซึมไม่ได้ ต้องผ่านกระบวนการย่อยให้เป็นน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวก่อน โดยปกติหลังจากที่ดื่มนมเข้าไป ร่างกายจะสร้างเอนไซม์ที่ชื่อว่าแลคเทส (lactase) ที่บริเวณลำไส้เล็กมาย่อยน้ำตาลแลคโทสให้เป็นน้ำตาลกาแลคโทส (galactose) และน้ำตาลกลูโคส (glucose) ที่เป็นน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว แล้วค่อยดูดซึมเข้าร่างกายต่อไป
แต่คนที่มีภาวะแพ้น้ำตาลแลคโทสนั้น จะไม่สามารถสร้างเอนไซม์แลคเทส หรือสร้างเอนไซม์แลคเทสน้อยจนไม่สามารถย่อยน้ำตาลแลคโทสได้หมด ทำให้น้ำตาลแลคโทสที่ไม่ถูกย่อยนั้นผ่านมาที่ลำไส้ใหญ่ที่เป็นที่อยู่ของจุลินทรีย์มากมาย ซึ่งจุลินทรีย์เหล่านี้จะหมักน้ำตาลแลคโทสที่ไม่ถูกย่อย เกิดกรดและแก๊สทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ตามที่ได้กล่าวมาข้างต้น
แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่ามีอาการนี้หรือเปล่า แพทย์จะวินิจฉัยโดยการตรวจร่างกายและสอบประวัติผู้ที่มีอาการ โดยถามไปถึงอาการ ครอบครัว โรคประจำตัวและประวัติการกินอาหาร ซึ่งแพทย์อาจจะให้ผู้มีอาการทดสอบต่างๆ เช่น lactose tolerance test, hydrogen breath test เป็นต้น ในส่วนของการรักษาผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น lactose intolerance นั้นขึ้นกับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการดังกล่าว ซึ่งการรักษาจะมีทั้งการดื่มนมที่ไม่มีแลคโทสซึ่งในปัจจุบันมีมากมายหลายชนิดและยี่ห้อ และในบางกรณีแพทย์อาจจะสั่งอาหารเสริมให้ผู้มีอาการดังกล่าว
เพิ่มเติม :
สามารถศึกษาเกี่ยวกับการย่อยอาหารในมนุษย์เพิ่มเติมได้จากวีดีโอโปรเจคต์ 14 วิชาชีววิทยา ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 5 เรื่องระบบย่อยอาหาร https://proj14.ipst.ac.th/m4-6-biology/m5-bio-book4/
อ้างอิง :
Lactose Intolerance. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/lactose-intolerance เข้าถึงข้อมูลวันที่ 1 สิงหาคม 2566
Lactose Intolerance. https://www.nhs.uk/conditions/lactose-intolerance/ เข้าถึงข้อมูลวันที่ 1 สิงหาคม 2566
รู้ได้อย่างไรว่าแพ้แลคโทส โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ : https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/line/%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%84%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%9E%E0%B9%89%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%84e/#:~:text=%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%81%E0%B8%9E%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%84,%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%20%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B7%E0%B8%94 เข้าถึงข้อมูลวันที่ 1 สิงหาคม 2566